Mina Ekosistemi Yol Haritası — 2022–2. Çeyrek (Q2)

Sizlerle paylaştığımız ve Ürün Öncelikleri olarak güncellemelere ilişkin detayları içeren bu blog yazımız, Mina Ekosistemi Yol Haritası olarak yeniden adlandırıldı. Mina Ekosistemi Yol Haritası başlıklı blog yazılarımızda, Mina ekosistemi ekiplerinin neler üzerinde çalıştığını ve bu süreçte yaşanan güncellemeleri her üç ayda bir olmak üzere detaylı olarak inceleyebileceksiniz. Bu blog yazımızda, 2022 yılı ikinci çeyrek (Q2) güncellemelerine ilişkin detaylara ulaşabilirsiniz.

Yazımızın devamında, yayınlandığı tarih itibariyle Mina Ekosistemi Yol Haritasının en güncel detayları yer almaktadır.

Mina Ekosistemi Yol Haritası

Ekosistem Yol Haritası Projelerine İlişkin Güncelleme

ZKAPP GELİŞTİRİCİ PROGRAMI

Geçtiğimiz Nisan ayında, 7 kişilik bir grup ve birçok ekip ile 12 hafta süren zkApp Geliştirme Programını tamamladık. Katılımcılar kendi seçtikleri bir proje üzerinde çalışıp rolluplar, DEX, kanıtlar ve daha fazlası için kod yazdılar. zkApp Geliştirici Programı, birçok olumlu geri bildirim aldı ve hem zkApp geliştiren geliştiricileri desteklemede heö de SnarkyJs’nin geliştirilmesine ilişkin geri bildirim toplamada oldukça faydalı bulundu. İlk programın başarılı bir şekilde tamamlanması ile birlikte 2022 Yaz dönemi için planlanan zkApp Geliştirme Programı için birçok detayın üzerinde çalışıldığını duyurmaktan heyecan duyuyoruz! Bir sonraki zkApp Geliştirme Programı başvurularından ilk sen haberdar olmak istiyorsan hemen kayıt olabilirsiniz!

MINA’NIN KRİPTO KÜTÜPHANESİ VE CURVE NOKTALARI’NIN DOKÜMANTE EDİLMESİ

Mina ekosistemi ortağı O(1) Labs, Mina’nın kriptografik backend ve kanıt sisteminin kapsayıcı bir genel bakışını içeren Mina Kitabı’nı siz topluluk üyelerimiz ile buluşturmaktan gurur duyuyor. Mina Kitabı, Poseidon hash fonksiyonu, polynomial commitment şeması, Pasta elliptic curves ve güncellemesi planlanan yeni SNARK Kimchi gibi protokolün ana kriptografik temellerini kapsıyor. Mina kitabımız ihtiyaç dahilinde üzerinde güncelleme yapılarak yaşayan bir döküman olarak kalmaya devam edecek. Mina Kitabı, Mina ekosisteminin üzerinde çalıştığı her şey gibi açık kaynaklı bir dökümandır.

ZKAPP’LERİN TEST AŞAMASI

Hatırlatmak amacıyla zkApp test aşaması sürecini aşağıya bırakıyoruz:

İlk Test Aşaması (2021 4. Çeyrek — Q4) → Berkeley QANet (2022 1.Çeyrek — Q1) → Berkeley Teşvik Edilmiş Testnet (2022 2. Çeyrek Hedefleniyor)

Berkeley QA Network’ün Şubat ayında lansmanı yapıldı! Berkeley QANetwork, protocol seviyesinde yeni zkApp işlevselliğini destekleyen ilk ağ olmakla birlikte aynı zamanda zkApp işlemleri ve işlevselliğinin test edilmesi aşamasındaki ilk dönüm noktası. QA Task Force adlı bir grup topluluk üyesi, kendi düğümlerini (node) çalıştırarak, test işlemleri göndererek ve hataların (bug) tanımlanmasına yardım ederek test sürecinin ilk aşamasına katılım gösteriyor. Topluluğun desteği ile gerçekleşen test aşamasının sayesinde, birçok sorunun kaynağı belirlendi, yeni özellikler deploy edildi ve Berkeley Teşvik Edilmiş Testnet’in tekrarlanması için gerekli çalışmalar tamamlanıyor. Yakın zamandaki amacımız, Berkeley QANet üzerinde SnarkyJS kullanarak zkApp’ler deploy eden QA Task Force’a sahip olmak. Önümüzdeki yaz, teknik ve topluluk tarafındaki challenge’lar ile birlikte Berkeley Teşvik Edilmiş Testnet’i başlatmayı planlıyoruz.

ZKAPP YAZILIM GELİŞTİRME KİTİ (SDK)

SnarkyJs tarafından oluşturulan ilk zkApp işlemi, Berkeley QANet’e başarılı bir şekilde gönderildi! 🎉.

Böylece SnarkyJS’in geliştirilmesi sürecindeki en büyük dönüm noktalarından birini geride bırakmış olduk. Ayrıca, Berkeley QANet’e Mina zkApp CLI kullanarak bir zkApp deploy etmeyi mümkün kılmak için son adımlar tamamlanıyor. O(1) Labs ekibi, zkApp’ler tarafından geliştirilen kullanıcı işlemlerini göndermek için Auro Wallet tarafındaki ekip ile birlikte koordineli şekilde çalışıyor. Bu konuya ilişkin doküman güncellemelerini çok yakında sizlerle paylaşıyor olacağız. Bu güncellemeye ek olarak, zkApp Yazılım Geliştirme Kit’inin resmi lansmanının tarihini belirlemek ve daha fazla geliştiriciyi ekibimize katmak için planlanan birçok etkinliğin olduğunu da heyecanla duyurmak isteriz!

YENİ ÇALIŞMA SÜRESİ TAKİP SİSTEMİ

Mina Vakfı Delegasyon Programı’nın planlanan geliştirmelerinin bir parçası olarak, yeni bir çalışma süresi takip sistemi geliştiriliyor. Bu geliştirme şu an hali hazırda devam etmektedir. Ayrıca takip sisteminin son sürümü, Mina topluluğu içindeki blok üreticilerinin katkıları ile test ediliyor.

ZKBRIDGE (ESKİ ADIYLA ‘MINA’nın ETHEREUM KÖPRÜSÜ: MINA -> ETHEREUM’)

Öncesinde Tek yönlü Mina → Ethereum köprüsü olarak tanımlanan bu projenin kapsamı, zkBridge olarak adlandırılacak bir ürün olarak genişletildi. Kapsamın genişletilmesi ile birlikte zkBridge, Mina’yı sadece Ethereum’dan değil diğer zincir ve cihazlardan da erişilebilir hale getirecek. Örneğin Avalanche üzerinde geliştirme yapıyorsanız Mina’nın zkBridge’i Avalanche dapp’lerinin Mina’nın özelliklerinden yararlanmasını mümkün kılacak. Kapsamın genişletilmesi nedeniyle, zkBridge’in tahmini tamamlanma süresi 2022’nin 3. çeyreği olarak planlanıyor.

Projenin Mina — Ethereum köprüsü tarafında büyük bir gelişme sağladık. Daha fazla detaya son paylaşılan Ekosistem Güncellemelerinden ulaşabilirsiniz. Fakat en göze çarpan nokta, Ethereum Ropsten hesabına sahip bir kullanıcıya Mina’nın durum kanıtının alınması, tarayıcı üzerinde önceden işlenilmesi, hedef protokole submit edilmesi ve orada doğrulanması gibi köprünün tüm kritik adımlarının üzerinden geçmeyi mümkün kılan Mina — Ethereum Köprü Demo’sunun tamamlanması oldu.

ÇOKLU ORTAM KURULUMU

Bu proje, topluluk üyeleri tarafından başlatılanlar da dahil olmak üzere protokol altyapısının daha fazla ağı yerleştirmek için yükseltilmesini içeriyor. Konsensusa dayalı olmayan düğümler (node) ve non-native token desteği gibi 3. Çeyrekte bulunan (Q3) diğer proje öncelikleri üzerine odaklanmak gerektiğinden, bu projenin tahmini tamamlanma tarihi 2022’nin 4. Çeyreği (Q4) olarak gözükmektedir.

DÜĞÜM (NODE) ÇALIŞABİLİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Geçtiğimiz çeyrekte birçok performans geliştirmesi gerçekleştirildi; düğüm (node) operatörlerinden ve topluluk üyelerinden birçok olumlu geri bildirim aldık. Yoğunluk anında çalışabilirlik ve performans tarafında bir artış fark edildi. Yakın zamanda ek 1.3.x sürümüne dahil edilecek olan birçok geliştirme üzerinde çalışmalar devam ediyor. Bitswap entegrasyonu süreci devam etmekte ve bu entegrasyon yaklaşan Berkeley Teşvik Edilmiş TestNet’in bir parçası olarak test edilecek.

Ürün öncelikleri listesinde 2. Çeyrek (Q2) sonrası için planlanan diğer maddeler üzerinde çalışmalar devam etmektedir ve tahmini tamamlanma tarihlerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

Yakın Zamandaki Gelişmeler

Mina Ekosistemi katılımcıları her ay paylaşılan Ekosistem Güncellemeleri blog içeriklerine katkıda bulunuyor. Aylık olarak paylaşılan bu güncellemeler, topluluk üyelerinin bireysel projeleri ve sahip olduğu kaynakların yanı sıra ürün öncelikleri maddeleri üzerindeki sürece ilişkin ayrıntılı bir bakış açısı kazandırmayı amaçlamaktadır.

Mina Ekosistemi Yol Haritası, Mina Topluluğunu bilgilendirmeye devam etmek ve zaman çizelgesindeki tamamlanma sürecini ve değişiklikleri yansıtmak için her çeyrekte bir güncellenecektir.

Mina Protokol Hakkında

Mina, katılımcıları tarafından desteklenen dünyanın en hafif blokzinciridir. Mina, benzersiz özellikleri olan tasarımı sayesinde sıfır bilgi akıllı sözleşmeleri olan zkApp’lerin kolay programlanabilirliğini mümkün kılan ilk L1 protokolüdür. Benzersiz gizlilik, güvenlik özellikleri ve zkApp’leri aracılığıyla herhangi bir web sitesine bağlanabilme teknolojisi ile birlikte daha güvenli ve özel bir Web3'ü mümkün kılararak hepimizin hak ettiği demokratik bir geleceği sunmayı amaçlar. Mina, ana merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan ve bir kamu yararına çalışan kuruluş olan Mina Vakfı tarafından yönetilmektedir.