Mina Ekosistemi Yol Haritası — 4. Çeyrek (Q4) 2022

Mina Protocol Turkiye
4 min readDec 29, 2022

Mina ekosistemi ekiplerinin üzerinde çalıştığı projelere ilişkin çeyrek bazlı gelişmeleri içeren 2022 yılı 4. Çeyrek (Q4) güncellemelerini bu yazımızda sizlerle paylaşıyoruz.

*Lütfen her ekosistem güncellemesinin tahminler, projeksiyonlar, hedefler veya diğer ileriye dönük öngörüler içerebileceğini unutmayın. Bu tür ileriye dönük öngörü ve beyanlar, ilgili ekosistem ortağımızın bu güncellemenin yapıldığı sırada mevcut olan bilgilere dayalı tahminlerine ve varsayımlarına dayanmaktadır. Buna göre planlar, hedefler ve diğer beyanlar burada belirtildiği gibi gerçekleştirilemeyebilir veya gerçekleşen sonuçlar böyle bir güncellemede sunulandan farklı olabilir. Mina Vakfı, aksi belirtilmedikçe, Mina Vakfı veya ekosistem ortaklarının üzerinde çalıştığı herhangi bir projeden bağımsız olarak, topluluğa katkıda bulunanlar tarafından yapılan çalışmalardan ve güncellemelerden sorumlu değildir.

Ekosistem Yol Haritası Projelerine İlişkin Güncellemeler

ZKAPP GELİŞTİRİCİLERİ PROGRAMI — KOHORT 2

zkApps Geliştiricileri Programı — Kohort 2, 29 Kasım 2022 tarihinde başarı ile sonuçlandı! Bu kohort boyunca SnarkyJS, eğitici programlar ve daha fazlası için dinamik array erişimi ve JSON ayrıştırması gibi birçok etkileyici ve faydalı projeler geliştirildi. Geliştiricilerin projelerine ilişkin detayları özet niteliğinde bir blog içeriği ve YouTube üzerinden bir sunum ile duyuracağız. Beklemede kalın!

ZKAPP YAZILIM GELİŞTİRME KİTİ (SDK)

SnarkyJS v0.7.3, daha geliştirilmiş bir kullanıcı deneyimi sunuyor.

O(1) Labs ekibi, daha sezgisel bir syntax bilgisi sağlayan özel veri türlerini tanımlamak için “CircuitValue” yapısını değiştiren “Struct”ı tanıttı. Artık çeşitli kanıt yöntemlerinden herhangi birine bir string ileterek kanıtlarınız için özel hata mesajları tanımlayabilirsiniz. Token ilişkili etkileşimler, mevcut imza tabanlı onaylamalara ek olarak ZK kanıtları kullanılarak da onaylanabilir. SmartContract da bulunan yeni bir “init()” methodu, zkApp’in hesap durumunun kolaylıkla başlatılmasını mümkün kılan bir zkApp’in sadece ilk kez deploy edilmesinde çağırılan bir method sağlar.

ZKAPPS TEST AŞAMASI

Berkeley Testnet, Eylül ayının sonundan bu yana sorunsuz çalışmakta ve Kasım ayının ortalarında bir dizi önemli değişiklikler ile yükseltildi. Diğer bir yeniden konuşlandırma ise gelecek haftalar için planlanmaktadır. Buna ek olarak zkIgnite Kohort 0, zkApp’ler geliştirmeye ilgi duyan birçok developerın ilgisini çekmiştir. Bu girişimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkacak olan test aşaması ve hareketliliği sabırsızlıkla bekliyoruz.

ÖZEL TOKEN DESTEĞİ

Özel tokenlar şu anda kullanılabilir ve SnarkyJS sürümü ve Berkeley Testnet tarafından desteklenmektedir! Başlamak için özel token eğitim içeriğine göz atabilirsiniz.

ON-CHAIN OYLAMA

Granola Systems, Mina hesabı sahiplerinin yaklaşmakta olan Mina İyileştirme Önerileri (MIPs) için nihai sonuçlar da dahil olmak üzere oy kullanmalarına ve oylarını görüntüleyebilmelerine olanak tanıyacak bir dashboard için Mina Vakfı ekibi ile yakın bir şekilde çalışıyor. Kullanıcı test aşaması, Ocak ayının başında dashboardun ilk sürümünü sunma planları ile birlikte devam ediyor.

GÜVENLİĞİ, DOĞRULUĞU VE NODE PERFORMANSINI İYİLEŞTİRMEK İÇİN ARAÇLAR (VIABLE SYSTEMS)

Son birkaç aydır Viable Systems ekibi, birincil odak noktaları güvenlik, doğruluk ve performans olan Mina ekosistemini iyileştirecek birçok araç üzerinde çalışıyor. Bu araçlar, Mina düğümü için güvenliği artıracak bir fuzzer ve kitaplığın performansının daha da geliştirilmesine izin veren Mina düğümü (şu anda LibP2P Go) tarafından kullanılan P2P protokolü için bir hata ayıklayıcı içeriyor. Buna ek olarak, dahili ve harici izleme destek araçlarını kullanarak hangi süreçlerin yavaş olduğunu belirleyip optimize edebildiler ve böylece Mina düğümünün verimini artırıp işlem gecikmesini azalttılar.

ZKBRIDGE

Mina’nın Ethereum zkBridge’i için son aşamalardayız:

  1. Vanilla EVM içi doğrulama, kanıt oluşturulması ve yardımcı komut dosyaları ile birlikte tamamlandı. Devam eden kanıt oluşturma masraf optimizasyonu çalışmaları devam ediyor.
  2. EVM içi Mina’nın durum yönetimi mantığı tanıtıldı ve hala geliştirme aşamasında fakat bu kısım ilişkili bazı sonuçların gösterilmesi yıl sonunda mümkün olacak.
  3. =nil; Foundation, rekabetçi kanıt oluşturma etkinliği ile birlikte bir köprü üretimi konuşlandırması organize ediyor. Bunun gibi bir konuşlandırma ve bir üretim lansmanı etkinliği, 2023 yılı 1. Çeyrek (Q1) içinde yer alacak fakat bu proje sonrası için bir çalışma.

MINA’NIN KANIT SİSTEMİNİN 3. TARAFLAR TARAFINDAN OFF-CHAIN KULLANIMI

Developerlar, off-chain örnek uygulamalar için ZK kanıtlarını kanıtlamak ve doğrulamak amacıyla SnarkyJS üzerinden `ZkProgram`ını kullanabilirler. ZkProgram’ının kullanıldığı bu eğitim içeriğine göz atabilirsiniz. Off-chain örnek uygulamalarına ilişkin daha fazla dökümanı çok yakında paylaşağız.

ZKORACLES

zkOracles’ın 2. aşaması için MPC protokolü ve temelleri üzerindeki çalışmalar devam ediyor. Protokolün kanıtlama tarafındaki devrelerinin karmaşıklığı ile ilgili zorlu bir aşama ile karşılaştık, ancak zkApp’ler ve Berkeley tarafına yoğun bir şekilde odaklanıldığından bu riski azaltacak bant genişliğine sahip olamadık. Bu nedenle zkOracles’ın 2. aşamasının tahmini tamamlanma tarihi 2023 2. Çeyrek (Q2) olarak güncellendi.

MINA ÜZERİNDE ZKROLLUP’LAR

Temel kavram kanıtı fon transferi, dağıtılmış kanıt oluşturma modülü ve daha fazlası dahil olmak üzere önceki kilometre taşlarından bazıları başarıyla tamamlandı ve halen çalışmalar devam etmekte. Şu anda çoğunlukla çözüme kavuşmuş bazı zorlu süreçlerin aşılması ile gelecek adımlar, diğer iyileştirmelerin yanı sıra zkApp sözleşmeleri için kanıtların oluşturulması odağında gerçekleşecek.

Mina Protocol Hakkında

Mina, katılımcıları tarafından desteklenen dünyanın en hafif blokzinciridir. MINA yüksek işletim gücü yerine, yenilikçi bir blokzincir erişilebilirliği başlatarak, birkaç tweet boyutunda olan ve her zaman birkaç tweet boyutunda kalacak olan, yaklaşık 22kb boyutunda bir blokzinciri tasarlamak için gelişmiş kriptografi ve yinelemeli zk-SNARK’lar kullanır. Mina, sıfır bilgi akıllı sözleşmeleri olan zkApp’lerin etkili entegrasyonunu ve kolay programlanabilirliğini mümkün kılan ilk L1 protokolüdür. Benzersiz gizlilik, güvenlik özellikleri ve zkApp’leri aracılığıyla herhangi bir web sitesine bağlanabilme teknolojisi ile birlikte Mina, gerçek dünya ve kripto arasında özel bir geçit inşa eder ve hepimizin hak ettiği demokratik bir geleceği sunmayı amaçlar. Mina, ana merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan ve bir kamu yararına çalışan kuruluş olan Mina Vakfı tarafından yönetilmektedir.

--

--

Mina Protocol Turkiye

Mina Protokol Resmi Türkçe Blog hesabıdır. Mina, katılımcıları ile güçlenen dünyanın en hafif blokzinciridir.